بررسی برخی عوامل پویایی و تراکم سگ ماهی جویباری paracobitis malapterura (valenciennes, 1846) و رابطه آن با عوامل محیطی در نهر گرمابدشت، استان گلستان

برررسی ماهیان در اکوسیستم های آبی حائز اهمیت است. بنابراین به منظور بررسی خصوصیات ریخت شناسی، سن، رشد، تغذیه و پویایی جمعیت سگ ماهی جویباری نهر گرمابدشت و رابطه آن با عوامل محیطی، نمونه برداری در چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان با استفاده از روش الکتروفیشینگ (در 5 ایستگاه) صورت گرفته و نمونه ها در فرمالین 10% فیکس و به آزمایشگاه منتقل و زیست سنجی کاملی از ماهی انجام شد. با استفاده از 5 ویژگی شمارشی شاخص تنوع ژیووتوفسکی محاسبه و پس از استانداردسازی 34 صفت ریخت سنجی و 33 صفت ریخت سنجی نسبی در دو جنس نر و ماده مقایسه شده و در تجزیه به مولفه های اصلی استفاده گردیدند. سپس ماهیان با استفاده از سنگریزه های شنوایی تعیین سن گردیده و محتویات معده آن ها نیز جهت مطالعات تغذیه ای مورد بررسی قرار گرفت. رابطه نمایی طول-وزن سگ ماهی جویباری در هر دو جنس نر (50/2b=) و ماده (71/2b=)، رشد آلومتریک منفی را نشان داد. پارامترهای پویایی جمعیت ماهی برای معادله برتالان فی به روش فورد-والفورد در جنس نر برابر با mm 59/147 l?=، 309/0 k= و 42/0- t0=و در جنس ماده mm30/148 l?=، 316/0 k= و 40/0- t0= برآورد گردید. روند فاکتور وضعیت و ضریب رشد لحظه ای در هر دو جنس نر و ماده مشابه بود. ارجحیت غذایی این ماهی در نهر گرمابدشت راسته های تریکوپترا، الیگوکیت، شیرونومیده و افمروپترا بودند. در این نهر فراوانی سگ ماهیان با سرعت آب، کدورت و مقدار سولفید، سیلیس، آمونیاک و فسفات محلول در آب رابطه معنی دار داشت. میزان هماوری مطلق، قطر تخمک و وزن گناد ماهیان در فصل بهار بیشترین و در فصل تابستان کمترین مقدار را دارا بود و با افزایش طول و وزن ماهی، مقدار آن ها نیز افزایش می یافت. کلمات کلیدی: ریخت شناسی، سن، رشد، تغذیه، فاکتور وضعیت، هماوری مطلق.